Zasada działania
Refraktometr to stacjonarne lub przenośne urządzenie do pomiaru współczynnika załamania światła.
Współczynnik załamania światła w praktycznym pomiarze refraktometrem jest miarą zmniejszenia prędkości światła w mierzonym płynie w stosunku do prędkości światła w powietrzu. Im wolniej światło porusza się w badanej próbce, tym większa wartość odczyt na skali refraktometru.
Temperatura ma duży wpływ na współczynnik załamania światła. Dlatego stosuje się rozwiązania kompensujące wpływ zmiany temperatury na pomiar.
Wybór refraktometru
Nowoczesne refraktometry dostępne są w różnych wersjach różniących się zastosowaniem, skalą, dokładnością pomiaru, możliwościami sterowania i ceną.
- najtańsze są ręczne refraktometry lunetkowe z odczytem wizualnym
- bardziej dokładne są ręczne przenośne refraktometry cyfrowe z odczytem na wyświetlaczu
- w laboratoriach stosuje się klasyczne stacjonarne refraktometry Abbego
- największą dokładność zapewniają automatyczne cyfrowe refraktometry laboratoryjne
- w przemyśle stosuje się procesowe refraktometry in-line
Zastosowanie
Refraktometr stosuje się do określania zawartości substancji w płynach wykorzystując zależność pomiędzy stężeniem a stopniem załamania światła w roztworze.
- dojrzałości wina poprzez optyczną ocenę koncentracji cukru w moszczu
- zawartości wody, np. w słodzie piwnym, miodzie, sokach owocowych, dżemach
- odporności na zamarzanie płynu w układzie chłodzenia lub w spryskiwaczu samochodowym
- gęstości elektrolitu w akumulatorze
- ilości rozpuszczonych substancji, np. stopień zasolenia wody morskiej
- stężenia chłodziw wodnych (mineralnych, syntetycznych i roślinnych) stosowanych w przemyśle obróbczym i szlifierskim metali
Praktyczne informacje
Refraktometry kalibruje się za pomocą wody destylowanej lub wzorców.
Skale refraktometryczne
Brix
Stopnie Brix °Bx określają ilość cukru w roztworze wodnym. W przybliżeniu 1 Brix to 1 gram cukru w 100 gramach wody. Skalę Brix stosuje się w przemyśle spożywczym w pomiarach wina, napoi gazowanych, soków owocowych i miodu.